Anıttepe Yayıncılık Kilim Metni Cevapları 5. Sınıf Türkçe
Anıttepe Yayınları 5.Sınıf Türkçe Ders Kitabı için Kilim Metni cevapları konumuzda paylaşılmıştır. Cevaplar özenle hazırlanmış olup eksiksiz olarak sunulmaktadır.
5. Sınıf Türkçe Kilim Metni Cevapları Sayfa 104
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. Türk halı ve kilim kültürü hakkında neler düşünüyorsunuz?
Türkler yaşam tarzlarını, duygu ve düşüncelerini halı ve kilime işledikleri motiflerle anlatır. Bu yönüyle halı ve kilim Türk kültüründe özel bir yeri vardır.
2. Türk halı ve kilimlerinde kullanılan başlıca motifler nelerdir? Araştırma sonucu getirdiğiniz motifleri arkadaşlarınıza gösteriniz.
Aşağıdaki bağlantıya tıklayarak motifleri görebilirsiniz.
Türkiye’deki Kilim Motifleri
5. Sınıf Türkçe Kilim Metni Cevapları Sayfa 105
1. ETKİNLİK
a) Şiirden alınan kelimeler, harfleri karıştırılarak verilmiştir. Bu kelimeleri belirleyiniz. Anlamlarını TDK Türkçe Sözlük’ten bularak boş bırakılan yerlere yazınız.
rıs – yeşkâti – mersek – tadev – teyimnek – gâhder
şanık – nere – likit – öret – ağrıç – mili
Cevap:
Kelimeler Anlamları
| Kelimeler | Anlamları |
| sır | Varlığı veya bazı yönleri açığa vurulmak istenmeyen gizli kalan, gizli tutulan şey. |
| şikayet | Hoşnutsuzluk belirten söz veya yazı, sızlanma, sızıltı, yakınma |
| sermek | Düz bir yere yaymak |
| davet | Çağrı, çağırma |
| yetinmek | Bir şeyi kendisi için yeter bularak daha çoğuna gerek görmemek, daha çoğunu istememek, kanaat etmek |
| dergah | Tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, tekke |
| nakış | Genellikle kumaş üzerine renkli iplikler veya sırma ve sim kullanarak elle, makineyle yapılan işleme, el işi, ince iş |
| eren | Dinî inançlara göre kendisinde olağanüstü manevi güç bulunan kişi, ermiş |
| kilit | Anahtar, düğme gibi takılıp çıkarılabilen bir parça yardımıyla çalışan kapatma aleti |
| töre | Bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş davranış ve yaşama biçimlerinin, kuralların, görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların, tutulan yolların bütünü, âdet |
| çağrı | Birinin bir yere gelmesini isteme, davet |
| ilim | Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, bilim. |
b) Anlamını öğrendiğiniz kelimeleri birer cümlede kullanınız.
Cevap:
• Aramızdaki sırrı hayatım boyunca saklayacağım.
• Yerlere çöp atmaya devam edersen seni öğretmene şikayet edeceğim.
• Yeni halıyı odaya serince odanın havası değişti.
• Sizi okulumuzda düzenlenecek olan 29 Ekim törenlerine davet ediyorum.
• Küçük çocuk bir şekerle yetinmiyor, dükkandaki bütün şekerleri istiyordu.
• Yunus Emre dergahtan ayrılıp yollara düştü.
• Annem gençken nakış işler, işlediklerini satarmış.
• Mahallemizde kendisini eren olarak tanıtan adam sahtekarlıktan tutuklandı.
• Anahtarı kaybettiğimiz için kilidi açamıyoruz.
• Bizim töremize göre büyük kardeşler evlenmeden küçük kardeşler evlenemez.
• Çağrımıza uyup bugün burada toplandığınız için herkese teşekkür ediyorum.
• Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. (Mustafa Kemal Atatürk)
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.
1) Şiire göre sevdiğine sözü olan ne yapar?
Cevap: Kilim dokur.
2) Şiire göre hangi duygular kilim ile anlatılmıştır?
Cevap: Sevgi, aşk, hasret, üzüntü, istek.
3) Kilimlerde kullanılan renkler ne ifade etmektedir?
Cevap: Şikayet ve hasret.
4) Şiire göre kilim ne demektir?
Cevap: İlim demektir.
5) “Aşkı dokudum kilime.” sözüyle ne anlatılmak istenmektedir?
Cevap: Herhangi bir şeye duyulan yoğun sevgiyi, kilime işlenen motiflerle anlatmaya çalışmak.
6) Bu şiire farklı hangi başlıklar yazılabilir?
Cevap: (örnek) KİLİM DEMEK İLİM DEMEK – KİLİMİN DİLİ
5. Sınıf Türkçe Kilim Metni Cevapları Sayfa 106
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.
a) Şiirde kilim nelere benzetilmiştir?
Cevap: Gönüle, ilime, sevdaya, özleme, derde, isteğe benzetilmiştir.
b) Siz olsaydınız kilimi nelere benzetirdiniz? Neden?
Cevap:
(örnek) Tabloya benzetirdim. Çünkü kilime işlenen motifler, ressamların tabloya yaptıkları resimler gibidir.
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki metin ile okuduğunuz metni tür ve biçim özellikleri yönünden karşılaştırınız.
Anadolu’da kilim, renk demek, renge susamışlık demek…
Göz alabildiğine bozlaşan topraklarda yeşile, kırmızıya, maviye, turuncuya özlem duyan insanlar hıncını kilimlere döktüğü renklerden alır. Ağaçtan yeşil, denizden mavi, çiçekten kırmızı arayan; bulamayınca da tezgâha koşan insanlar, özentilerini kilimlerde dile getirir. Anadolu’da kilim, renk sofrasıdır, renge aç insanların sofrası. Alı-al, moru-mor, akı-karası, sarısı-durusu, nesi var nesi yoksa cömertçe ortaya döker, evini, çadırını bir bayram şenliği, bir düğün alayı gibi renklerle donatır. Bu, onun dünyasıdır.
Mehmet ÖNDER
(Aldı Sözü Anadolu)
Cevap: Okuduğumuz metnin türü şiirdir. Duyguları ahenkli bir şekilde anlatmıştır. Yukarıdaki metnin türü denemedir. Biçim olarak düz yazıdır.
5. ETKİNLİK
a) Aşağıdaki kelimelerin anlamlı en küçük parçasını örnekteki gibi daire içine alınız.
Cevap:
Not: Kelimelerin en küçük parçası kırmızı renk ile gösterilmiştir.
sırlarımı – sevgiliye – duygunun – özlemdir – yoluna
b) Daire içine aldığınız bu kelimelere örnekteki gibi farklı ekler getiriniz. Yeni oluşturduğunuz bu kelimeleri birer cümlede kullanınız.
Cevap:
| sır | -daş | Sen benim hayattaki tek sırdaşımsın. |
| sev | -ecen | Sokakta gördüğüm köpek çok sevecen görünüyordu. |
| duy | -u | Yapacağınız yemen önce görme duyusuna hitap etmelidir. |
| öz | -gür | Atalarımız özgürlüğümüz için canlarını feda ettiler. |
| yol | -cu | Otobüsteki yolcular kokudan şikayet ediyorlardı. |
5. Sınıf Türkçe Kilim Metni Cevapları Sayfa 107
6. ETKİNLİK
a) Türkiye’nin Dünya Mirası listesinde yer alan bazı eserleri aşağıda tanıtılmıştır. Bu tanıtımlarda boş bırakılan yerleri https://www.kultur.gov.tr/ adresinden araştırarak doldurunuz.
Cevap:
Nemrut Dağı (Adıyaman – Kahta)
UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 1987
Liste Sıra No: 448
Yeri: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Adıyaman
Kategori: Kültürel
Adıyaman’ın Kahta ilçesinde 2150 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı yamaçlarında hükümdarlık yapmış olan Kommagene Kralı I. Antiochos’un (Antikos) tanrılara ve atalarına minnettarlığını göstermek için yaptırdığı mezarı, anıtsal heykelleri ve benzersiz manzarası ile Helenistik Dönem’in en görkemli kalıntılarından birisidir. Anıtsal heykeller doğu, batı ve kuzey teraslarına yayılmıştır. Doğu terası kutsal merkezdir ve bu nedenle en önemli heykel ve mimari kalıntılar burada bulunmaktadır. İyi korunmuş durumdaki dev heykeller kireçtaşı bloklarından yapılmıştır ve 8-10 metre yüksekliktedir. Varlığı bilinmekle beraber kral mezarı, henüz keşfedilememiştir.
Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası (Sivas)
UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 1985
Liste Sıra No: 358
Yeri: İç Anadolu Bölgesi, Sivas
Kategori: Kültürel
Divriği ve civarında en erken yerleşim Hititler Dönemi’ne kadar inmektedir. Yöre, Mengücekoğullarının yönetimi altında olduğu dönemde Ahmet Şah ve eşi Turan Melek tarafından cami ile birlikte 1228-1229 yıllarında yaptırılmıştır. İslam mimarisinin bu başyapıtı iki kubbeli türbeye sahip bir cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşmaktadır. Yapılar, mimari özelliklerinin yanı sıra, sergilediği zengin Anadolu geleneksel taş işçiliği örnekleriyle UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.
Edirne Selimiye Cami ve Külliyesi (Edirne)
UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 2011
Liste Sıra No: ?
Yeri: Marmara Bölgesi, Edirne
Kategori: Kültürel
İstanbul’un fethinden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olan Edirne’nin en önemli anıtsal eseri olan ve şehrin silüetini taçlandıran Selimiye Cami ve Külliyesi, 16. yy.da Sultan II. Selim adına yaptırılmıştır. Teknik mükemmelliği, boyutları ve estetik değerleriyle döneminin ve sonraki zamanların en muhteşem eseri olan cami ve külliye, Osmanlı mimarlarından Sinan’ın ustalık dönemi eseri, mimarlık sanatının en görkemli örneklerinden biri ve insanın yaratıcı dehasının bir başyapıtı olarak kabul edilmektedir.
İnce ve zarif 4 minareye sahip büyük kubbesiyle görkemli cami, iç tasarımında kullanılan ve döneminin en iyi örnekleri olan taş, mermer, ahşap, sedef ve özellikle çini motifleri ve ince işçilikleri ile kubbe ve kemerlerindeki kalem işleri, mermer döşemeli avlusu ve yapıyla bağlantılı el yazması kütüphanesi, eğitim kurumları, dış avlusu ve arastası ile bir sanat türünün zirvesini temsil etmektedir.
Edirne Selimiye Cami ve Külliyesi, UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 19-29.06.2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen 35. Dönem Toplantısı’nda alınan 35 COM 8B.37 sayılı karar ile 1 ve 4. kriterler kapsamında kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi’ne dâhil edilmiştir.
5. Sınıf Türkçe Kilim Metni Cevapları Sayfa 108
b) https://www.kultur.gov.tr/ adresinden Dünya Miras Listesi’ne alınan kültürel miraslarımızdan iki tanesini araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.
Aşağıdaki bağlantıya tıklayarak Dünya Mirası Listesi’ne alınan kültürel miraslarımız listesini görebilirsiniz. Listede bulunanlara tıklayarak istediğiniz mirasları yazabilirsiniz.
Dünya Miras Listesi
c) https://www.kultur.gov.tr/ adresinden aldığınız bilgilere güveniyor musunuz? Neden?
Cevap: Güveniyorum. Çünkü uzantısı “gov”dur. “gov” uzantılı siteler devlete ait sitelerdir ve verdikleri bilgiler doğrudur.
ç) Sizler hangi sitelerden araştırma yapıyorsunuz?
Cevap: “edu”, “org”, “gov” uzantılı sitelerden araştırma yapıyoruz.
d) Bilimsel araştırmalarda “edu ve gov” uzantılı sitelerin güvenirliği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Cevap: “edu” uzantılı siteler eğitim kurumlarına, “gov” uzantılı siteler devlet kurumlarına aittir. Bu sitelerde bulunan bilgiler doğrudur.
7. ETKİNLİK
Aşağıdaki kutularda verilen metinleri inceleyiniz.
a) Sizce bu metinlerin ortak özelliği nedir?
Cevap: Metinlerin içinde, o metinle alakalı başka metinlere bağlantılar bulunmaktadır.
b) Metinlerin bu şekilde düzenlenme sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
Cevap: Bu şekilde düzenlenen metinlerde araştırma yapan kişi aradığını rahatça bulabilir. Araştırmasıyla ilgili diğer konulara ulaşabilir.
5. Sınıf Türkçe Kilim Metni Cevapları Sayfa 109
8. ETKİNLİK
“Anadolu’da kilim demek, özlemi, inancı, sevgiyi ilmik ilmik dokumak demektir.” sözünden yola çıkarak bir konuşma yapınız.
Cevap:
(örnek)
Sevgili arkadaşlar.
Türk halkı eskiden duygu ve düşüncelerini halıya, kilime, kumaşa işledikleri motiflerle anlatırdı. İletişim olanaklarının günümüz kadar gelişmediği bu zamanlarda insanlar duygu ve düşüncelerini bu şekilde diğer insanlara aktarırdı.
İnsanlar işledikleri motiflerde birbirlerine olan sevgiyi, özlemlerini, güvenlerini, acılarını anlatırlardı. Bu nedenle kilimlere işlenen motiflere sadece süz gözüyle bakmak yanlış olacaktır. Kilimlerdeki motifler insanların duygularının birer yansımasıdır.
İnsanların duygularını bu şekilde aktarması çok hoştur. Bu davranış Türklerde halı ve kilim kültürünü çok ayrı ve özel bir yere koyar. İşte bizim kültürümüz, böyle inceliklerle doludur.
9. ETKİNLİK
Şiirden alınan aşağıdaki dizeleri okuyunuz.
“Kilim kalbin aynasıdır, gönlün sesidir;
Her nakışı bir duygunun ifadesidir.”
a) Yukarıdaki dizede noktalı virgül niçin kullanılmıştır?
Cevap: Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konmuştur.
b) Noktalı virgülü bu dizedekiyle aynı görevde olacak şekilde cümlede kullanınız.
Cevap: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.
c) Aşağıdaki cümleleri noktalı virgülün kullanım alanıyla eşleştiriniz.
Cevap:
10. ETKİNLİK
Kültürümüzde kilimin yerini anlatan bilgilendirici bir metin yazınız.
Cevap:
(örnek)
KÜLTÜRÜMÜZDE KİLİMİN ÖNEMİ
Isınma ve soğuktan, nem ve böceklerden korunma amacıyla kullanılan halı ve kilimler, göçebe hayatı yaşayan atalarımızın en önemli ihtiyaçlarından olmuştur. Göçebe olarak yaşayan ve barınma ihtiyaçlarını çadırlarda karşılayan atalarımız, toprağın neminden, çadıra giren böceklerden korunmak için, taşıması kolay, yere kolayca serilebilen halı ve kilimleri sıkça kullanmış, zamanla halı ve kilim dokumacılığı bir sanat haline gelmiştir.
Halı ve kilimler, olumsuz şartlardan korunma amacı taşısa da zamanla ailenin satütüsünü gösteren ve o ailenin estetik zevkini yansıtan eşyalar haline gelmişlerdir. Türkler halı ve kilimleri sade düz bir yaygı olarak kullanmak yerine, kendi yaşam tarzlarını, duygu ve düşüncelerini yansıtan; kuş, böcek, bitki, hayvan gibi doğadan esinlendikleri motifler ve renklerle süslemişlerdir. Bu konuda gösterilen önem, halı ve kilim dokumacılığını bir sanat dalı haline getirmiştir.
Halı ve kilimin Anadolu kültüründeki yeri ve önemi konusunda halı ve kilimi; göçebe ve yerleşik yaşamdaki gereksinim olan bir eşya, estetik anlamda bir sanat eseri, ticari anlamda değerli bir meta ve Türklerin sanat anlayışını yansıtan önemli bir kültür ögesi olarak değerlendirmek mümkündür.
